Πώς μιλάμε στα παιδιά για τον κορωνοϊό

Χρήσιμες επισημάνσεις από το τμήμα ψυχολογίας του ΕΚΠΑ για τα παιδιά προσχολικής και πρώτης σχολικής ηλικίας.

- Παρέχουμε απλές, περιεκτικές και κατανοητές πληροφορίες σχετικά με τον κορωνοϊό.

- Απαντούμε μόνο στις ερωτήσεις που τίθενται από τα παιδιά.

- Ελέγχουμε αν έχουν γίνει κατανοητές οι λέξεις ή οι έννοιες που έχουν αναφερθεί.

Στη συνέχεια αναφέρονται βασικές αρχές στήριξης παιδιών και εφήβων σε ανάλογες συνθήκες:

1. Ενημέρωση από έγκυρες και αξιόπιστες πηγές
- Φροντίζουμε να ενημερωνόμαστε από επίσημους και έγκυρους φορείς
(ενδεικτικά: https://eody.gov.gr, https://www.civilprotection.gr/el/koronoios-covid-19-hrisimes-odigies) και γνωρίζουμε τα συμπτώματα και τις απαραίτητες ενέργειες που πρέπει να κάνουμε τόσο σχετικά με θέματα πρόληψης, όσο και αντιμετώπισης.
- Παρακολουθούμε την επικαιροποίηση των στοιχείων στις σχετικές ανακοινώσεις.
- Χρησιμοποιούμε με προσοχή την πληροφόρηση από Μ.Μ.Ε. και διαδίκτυο.
- Είναι σημαντικό τα παιδιά να μην εκτίθενται συνεχώς σε συζητήσεις σχετικά με τον κορωνοϊό, καθώς και να αποφεύγουμε στις συζητήσεις των ενηλίκων στο σπίτι την απόδοση ευθυνών και κατηγοριών σε πρόσωπα και φορείς

2. Διατήρηση ψύχραιμης στάσης
- Λειτουργούμε ως πρότυπα τηρώντας τα απαραίτητα/προτεινόμενα μέτρα προφύλαξης.
- Η υπεύθυνη και ψύχραιμη στάση των ενηλίκων (π.χ. τηρούμε τους κανόνες υγιεινής και σεβόμαστε τις οδηγίες των ειδικών) συμβάλλει στη διατήρηση αντίστοιχης στάσης και από τα παιδιά.
- Προσπαθούμε να διατηρούμε το πρόγραμμά μας, όσο αυτό είναι εφικτό και κάνουμε τις απαραίτητες αλλαγές, όταν χρειάζεται, σύμφωνα και με τις οδηγίες των αρμόδιων φορέων.

3. Πρόληψη και κανόνες υγιεινής
- Εξηγούμε στα παιδιά ότι είναι απαραίτητο να εφαρμόζουμε συγκεκριμένα μέτρα πρόληψης στην καθημερινή υγιεινή και ότι ο κορωνοϊός αποτελεί ίσως μια αφορμή για να τα καθιερώσουμε (π.χ. τακτικό και επιμελές πλύσιμο χεριών).
- Σε μικρότερα παιδιά υπενθυμίζουμε τους κανόνες και επισημαίνουμε τη σημασία τους αξιοποιώντας σχέδια, εικόνες, βίντεο κλπ. και χρησιμοποιώντας παιγνιώδεις τρόπους, για να υπενθυμίσουμε την ανάγκη τήρησής τους.
- Συζητούμε με τα παιδιά και αποφασίζουμε κανόνες υγιεινής που πρέπει να υιοθετήσουμε σε σταθερή βάση στο σπίτι, στο σχολείο αλλά και σε εξωσχολικές δραστηριότητες που συμμετέχουν.
- Καθοδηγούμε τα παιδιά στο τι θα πρέπει να κάνουν σε περίπτωση που βρίσκονται στο σχολείο και αισθανθούν αδιάθετα και σε ποιον θα πρέπει να απευθυνθούν.

4. Αυτοφροντίδα
- Φροντίζουμε τον εαυτό μας, ώστε να είμαστε σε θέση να φροντίσουμε τα παιδιά μας , μεριμνώντας για την υγεία μας αλλά και για τις δικές μας ψυχολογικές ανάγκες.
- Προσπαθούμε να διατηρήσουμε όσο αυτό είναι εφικτό καθημερινές ρουτίνες που μας χαλαρώνουν (π.χ. διάβασμα, μουσική, κλπ) και παράλληλα φροντίζουμε τον ύπνο και τη διατροφή μας.
- Η επικοινωνία με άλλα πρόσωπα στο οικογενειακό, φιλικό και εργασιακό μας περιβάλλον αποτελεί συνήθως πηγή στήριξης και συμβάλλει στο να αισθανόμαστε περισσότερο συνδεδεμένοι και ασφαλείς.
- Αναζητούμε βοήθεια από ειδικούς ψυχικής υγείας σε περίπτωση που έχουμε ανάγκη.

5. Έκθεση σε M.M.E.
- Περιορίζουμε την έκθεση των παιδιών στα Μ.Μ.Ε. (δημοσιεύματα, εικόνες, σχόλια), καθώς και στο διαδίκτυο και τα κοινωνικά δίκτυα.
- Συζητούμε με τα παιδιά για πληροφορίες που έχουν δει στα Μ.Μ.Ε. και τους έχουν προβληματίσει, ανησυχήσει, παρέχοντας έγκυρη πληροφόρηση.
- Παρατηρούμε τυχόν υπερβολική ενασχόληση των παιδιών με το συγκεκριμένο θέμα και ελέγχουμε τον χρόνο που αφιερώνουν γι’ αυτό στο διαδίκτυο και στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

6. Αποφυγή απόδοσης ευθυνών/κατηγοριών
- Αποφεύγουμε τη γενικότερη απόδοση κατηγοριών και ευθυνών σε φορείς και πρόσωπα, για να μη μειωθεί το αίσθημα ασφάλειας και προστασίας.
- Αν ένα παιδί έχει νοσήσει, χρειάζεται προσοχή να μην ενοχοποιηθεί το ίδιο για τυχόν μετάδοση του ιού.
- Σε περίπτωση απόδοσης ευθυνών σε κάποιο παιδί ή ενήλικα που νόσησε, εξηγούμε γιατί δεν ευθύνεται ο ίδιος για την ασθένεια.
- Μεριμνούμε για την αποφυγή στιγματισμού άλλων παιδιών/προσώπων που έχουν νοσήσει, έχουν ταξιδέψει ή κατάγονται από άλλες χώρες ανάλογα με τα κρούσματα του ιού. Επικοινωνία/Συνεργασία με το σχολείο
- Η στενή συνεργασία με το σχολείο  είναι σημαντική για τη στήριξη των παιδιών.
- Είμαστε σε επικοινωνία με το σχολείο σε περίπτωση που το παιδί εκφράζει έντονα συναισθήματα στο σπίτι σε σχέση με το θέμα (φόβο, θυμό, έντονη ανησυχία) και ενημερωνόμαστε για αντίστοιχες  αντιδράσεις/συμπεριφορές στο σχολείο.
- Ενημερωνόμαστε για τους κανόνες που ισχύουν στο σχολείο και τα μέτρα που έχουν αποφασιστεί ώστε να συζητήσουμε σχετικά και στο σπίτι.
- Σε περίπτωση που κλείσει το σχολείο εξηγούμε στο παιδί την αναγκαιότητα του μέτρου αυτού και ενημερωνόμαστε από το σχολείο για το πιθανό χρονοδιάγραμμα επαναλειτουργίας.
- Σε περίπτωση που νοσήσει το παιδί ή άτομο του οικογενειακού μας περιβάλλοντος, συνεργαζόμαστε με το σχολείο έτσι, ώστε να μη στιγματιστεί από τα υπόλοιπα παιδιά και να διευκολυνθεί η επάνοδος του παιδιού στο σχολείο.
- Ζητούμε τη βοήθεια των ειδικών σε περίπτωση που το παιδί βιώνει υπερβολικό άγχος ή φόβο.

Πηγή πληροφοριών: Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών / Τμήμα Ψυχολογίας / Εργαστήριο Σχολικής Ψυχολογίας

Πηγή φωτογραφίας: Ηλίας Μόσιαλος / (Ζωγραφιά της Iben). H Iben είναι 6 ετών και ζει στη Δανία. Ζωγράφισε έναν χαρούμενο κορωνοϊό, γιατί έμαθε ότι δεν είναι επικίνδυνος για τα μικρά παιδιά. Έχει όμως κοφτερά δοντάκια, γιατί είναι επικίνδυνος για τη γιαγιά της.
(Το σκίτσο είναι από τον διαγωνισμό της εφημερίδας Politiken).